Automatisering nauwelijks toegenomen, terwijl krapte op Nederlandse arbeidsmarkt aanhoudt

Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt in Nederland is de automatisering van taken nauwelijks toegenomen. Daarnaast blijkt dat toepassing van nieuwe technologieën de belangrijkste drijfveer is voor bedrijven voor groei en productiviteit. Zo’n 75% van de bedrijven in Nederland is bezig met het toepassen van ‘big data’, ‘cloud computing’ en AI. Werkgevers verwachten een structurele verandering van 23% van de banen in de komende vijf jaar, waarbij analytisch denken en creativiteit de belangrijkste vaardigheden zijn. Zo blijkt uit het onlangs gepubliceerde The Future of Jobs Report 2023 van het World Economic Forum (WEF), dat is uitgevoerd onder 803 grote bedrijven in uiteenlopende sectoren in 45 landen. Het Amsterdam Centre for Business Innovation (ACBI) van de UvA, onder leiding van prof. dr. Henk Volberda, is partnerinstituut van het WEF en droeg bij aan de gegevens voor Nederland.

De mens-machine-grens: huidige en verwachte mate van automatisering van taken (bron: WEF Future of Jobs rapport 2023)De mens-machine-grens: huidige en verwachte mate van automatisering van taken (bron: WEF Future of Jobs rapport 2023)

De belangrijkste bevindingen

  1. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt neemt de mate van automatisering van taken nauwelijks toe. Ten opzichte van 2020 is de automatiseringsgraad slechts met 1% toegenomen tot 34% van alle werkzaamheden, terwijl de verwachting veel hoger was.
  2. Toepassing van nieuwe technologieën blijkt de belangrijkste drijfveer voor bedrijven voor groei en productiviteit. Ruim driekwart van de bedrijven is bezig met het toepassen van big datacloud computing en artificial intelligence.
  3. Veranderingen in het banenlandschap worden voornamelijk veroorzaakt door de groene transitie, het toepassen van ESG-standaarden en geopolitieke factoren (vorming van meer lokale ketens).
  4. Werkgevers verwachten een structurele verandering van 23% van de banen in de komende vijf jaar. Wereldwijd zal er in totaal een groei zijn van 69 miljoen banen en een afname van 83 miljoen banen. Dit betreft dus een netto afname van 14 miljoen banen, oftewel 2% van de huidige werkgelegenheid.
  5. Technologie, digitalisering en duurzaamheid zijn de drie drijvende krachten achter de relatief snelle groei van sommige banen en functies. Specialisten op het gebied van ai en machine learning staan bovenaan de lijst met relatief snelst groeiende beroepsgroepen, gevolgd door duurzaamheidsspecialisten, business intelligence-analisten en specialisten op het gebied van databeveiliging. De sterkste absolute daling wordt verwacht in administratieve functies, grotendeels in gang gezet door de voortschrijvende digitalisering en automatisering.
  6. Analytisch denken en – op de tweede plaats – creatief denken blijven volgens de deelnemende bedrijven de belangrijkste vaardigheden voor werknemers in 2023. Creativiteit zal een steeds belangrijkere vaardigheid zijn.
  7. Zo’n 44% van de vaardigheden van medewerkers zullen naar schatting in de komende vijf jaar overbodig worden. Dat betekent onder meer dat 6 op de 10 medewerkers in 2027 extra opleiding en training nodig zal hebben.
  8. Een meerderheid van de bedrijven geeft in het kader van hun diversiteits-, gelijkheids- en inclusiebeleid met name aandacht aan vrouwen, jongeren onder de 25 jaar en mensen met een handicap.
  9. De bredere toepassing van ESG-standaarden en verduurzaming hebben in Nederland het grootste netto-effect op het creëren van werkgelegenheid.
  10. In Nederland zien we een sterke groei en invloed van data-analisten, projectmanagers en business development-managers, terwijl accountants en salarisadministrateurs in toenemende mate buiten de boot vallen.

Snelst groeiende banen 2023-2027

Snelst groeiende banen 2023-2027 (bron: WEF Future of Jobs rapport 2023)Bron: WEF Future of Jobs rapport 2023

Snelst krimpende banen 2023-2027

Snelst krimpende banen 2023-2027  (bron: WEF Future of Jobs rapport 2023)Bron: WEF Future of Jobs rapport 2023)

Over het onderzoek

Het World Economic Forum publiceert verschillende indexen en trendanalyses van wereldwijde economieën. Een van deze rapportages betreft het Future of Jobs Report, waarvan de eerste editie stamt uit 2016. De bevindingen die ten grondslag liggen aan de vierde editie van het rapport, zijn wederom gebaseerd op een enquête onder grote nationaal en internationaal opererende bedrijven. Aan de huidige editie hebben wereldwijd 803 bedrijven, verdeeld over uiteenlopende sectoren, uit in totaal 45 landen deelgenomen, waaronder uit Nederland. Bij deze deelnemende bedrijven zijn in totaal meer dan 11,3 miljoen medewerkers actief. De enquête heeft met name betrekking op veranderende manieren van werken als gevolg van verwachte ontwikkelingen op macro- en bedrijfsniveau in de periode 2023-2027.

 

Volg deze link om het rapport te downloaden waar het oorspronkelijk is geplaatst.