Door Eon Retief, Technical Director, Financial Services bij Databricks
Data is voor veel organisaties het waardevolste bezit. Niet alleen voor de bedrijven waarbij dataoverdracht corebusiness is, zoals Netflix, Uber, Marktplaats en Meta. Ook bij de bedrijven die nog steeds tastbare diensten en producten leveren, is de data van onder meer klantbewegingen, klantgedrag en marktontwikkelingen van onschatbare waarde. Helaas vaak ook letterlijk onschatbaar. De waarde van data staat zelden op de balans. Het lijkt moeilijk om een prijskaartje te hangen aan data. Toch wordt het tijd om daar een goede oplossing voor te ontwikkelen. En dat blijkt dan niet eens zo heel ingewikkeld.
Het geheel aan data is onmiskenbaar een asset voor organisaties. Het is alleen boekhoudkundig nog niet de praktijk om data aan de assetkant op te nemen op de balans. De belangrijkste reden daarvoor is dat het moeilijk is om een directe link te leggen tussen data en de aantoonbare bedrijfsopbrengst daarvan. Dat leidt er soms toe dat data nauwelijks een rol van betekenis speelt bij de strategische beslissingen van organisaties.
Maak data zichtbaar in de hele organisatie
Hoe kun je data toch boekhoudkundig en strategisch meetbaar maken? Dat begint met het veel beter zichtbaar en toegankelijk maken van data. Als iedereen ziet welke rol data speelt bij het binnenhalen van omzet, het vergroten van de winst en het aanboren van nieuwe markten, dan ontstaat er in ieder geval een waardebewustzijn. Dat is stap 1 om van data een asset op de balans te maken.
Maar goed, wat wordt de objectieve waarde dan? Beursanalisten gebruiken de term Return on Assets (ROA) om te bepalen in hoeverre activa bijdragen aan de winst van een organisatie. Een hoge ROA betekent dat een organisatie heel effectief is in het aanwenden van activa voor de bedrijfsresultaten. ROA is een wezenlijke benchmark gebleken voor de leiding van een bedrijf om te bepalen wat de strategische effecten zijn van de operatie op de winstgevendheid. Een vergelijkbare methode kun je gebruiken om de opbrengsten van data te kwantificeren. Die methode noemen we RODA, Return on Data Assets. Bij het bepalen van de RODA kijk je naar de inkomsten die worden gegenereerd door data assets (zowel direct als indirect) en zet je die af tegen de kosten van het creëren, beheren en beveiligen van de data assets.
Een eenvoudige formule
Een data asset is in dit scenario elk digitale object dat informatie levert (zoals een dataset met klantinformatie) of een service die informatie aanvult en zo inzicht verschaft (zoals een model voor risk assessment). Daarbij is het essentieel om te weten hoe en waar data in de hele organisatie wordt gebruikt. Alleen dan kun je een betrouwbaar beeld krijgen van de opbrengsten en alleen dan kun je die met elkaar vergelijken. De formule voor RODA is eenvoudig: deel de opbrengsten van data assets door de kosten van die data assets. Met deze formule kunnen organisaties de waarde van data kapitaliseren en verhogen. De RODA verbetert als je kosten gelijk houdt en de opbrengsten verhoogt, of de opbrengsten op hetzelfde niveau houdt en de kosten verlaagt. Aan de opbrengstenkant moet een chief data officer (CDO) zich focussen op kansen om die data (beter) te benutten die de meeste bedrijfswaarde oplevert (direct of indirect). Aan de kostenkant is het van belang om te kiezen voor de meest kosteneffectieve manier om data assets te creëren, beheren en beveiligen. Bestaande data assets moeten of een positief resultaat opleveren of afgeschreven en vervangen worden om een ecosysteem van productieve data assets te creëren die waarde toevoegen aan het bedrijfsresultaat.
Als je op die manier aan data boekhoudkundige waarde toekent, kunnen CDO’s en andere bestuurders makkelijker en beter prioriteiten stellen bij projecten en strategische keuzes. Simpel gezegd, als de RODA volgens de formule groter dan één is, dan levert een project of businesscase aantoonbaar en afrekenbaar waarde op voor de organisatie. Is de waarde kleiner dan één, dan blijft er onderaan de streep een min over en dat betekent (meestal) dat een project beter afgebroken kan worden.
Conclusie: begrijp de link tussen data en resultaat
Data als activa opnemen op de balans, dat vraagt bij de meeste organisaties om een compleet nieuwe kijk op de waarde van data. Voor de puur digitale bedrijven was dit al business as usual. Hun waarde en resultaten bestaan vrijwel uitsluitend uit data. Maar voor de andere bedrijven is het nog steeds een uitdaging, ten eerste om te begrijpen welke waarde data daadwerkelijk vertegenwoordigt, en ten tweede om die waarde te kapitaliseren en als concrete activa op de balans te zetten. Toch is het voor de meeste organisaties noodzaak om die stap te zetten. Als data inderdaad zo belangrijk is voor de organisatie – misschien wel van levensbelang – dan zul je daar een financieel cijfer aan moeten kunnen verbinden en dan verdient die data een prominente plek op de balans.
