27 oktober vond de tweede bijeenkomst in het kader van Finance on a Mission plaats. Ook dit keer gehost via Webex, en dit keer met als thema “voorbereiden op het post-Covid-19 tijdperk. Deze bijeenkomst hadden wij gevraagd of Han Mesters, Sector Banker Zakelijke Dienstverlening bij ABNAMRO ons mee wilde nemen in de belangrijkste trends die hij ziet voor de organisatie van morgen. Han presenteerde ons op een mix van trends die al langer gaande zijn, trends die door de Covid-19 pandemie zijn ontstaan en trends die door die pandemie worden versterkt. Zijn inzichten geven een mooi beeld van verschillende ontwikkelingen en zetten aan tot nadenken. Bovendien geven ze de oplettende Finance Professional richting voor de komende jaren. Waar komt de nadruk op te liggen en waar kun je de organisatie nu op voorbereiden? In dit blog beschrijf ik een aantal belangrijke elementen uit het verhaal van Han en koppel die aan de betekenis voor ons vakgebied.

Trends in de wereld om ons heen

De maatregelen die de Covid-19 pandemie afdwingt veroorzaakt een recessie. Deze recessie is diep en echt, maar ook wel sectorspecifiek. De verwachting is dat de groei terugkeert in 2021, behalve voor de investeringen. De werkloosheid loopt naar verwachting nog op in 2021. De druk op businessmodellen was al aan het toenemen, maar Covid-19 legt het vergrootglas op businessmodellen die al onder druk kwamen. Digitale businessmodellen doen het steeds beter, en het echt uitnutten van de mogelijkheden van E-commerce en digitale businessmodellen komt nu pas echt op gang, versnelt door Covid-19. Vaste activa verliezen steeds meer aan waarde, de echte waarde wordt steeds meer gevormd door de kennis die de mensen in de organisatie hebben. Tegelijk neemt de pool aan beschikbare arbeid af. De krapte op de arbeidsmarkt zal snel weer terug zijn van (eigenlijk niet) weggeweest. De focus van organisaties en overheden is steeds serieuzer aan het verschuiven naar lange termijn waarde creatie. Covid-19 heeft ons laten zien dat we met de inzet van digitale technologie heel snel winst voor het milieu kunnen halen.

Wat betekent dit voor Finance?

Voor Finance Professionals bevestigen deze trends dat het belangrijk is de investeringsagenda van de organisatie scherp in de gaten te houden. Focus op het versterken van digitale businessmodellen. Besef dat het grote kapitaal van de organisaties straks voornamelijk wordt gevormd door kennis en door het vermogen van organisaties om productiviteit op peil te houden met minder mensen. Ook daar kan digitale technologie helpen, hoewel Han voorzichtig opmerkte dat de productiviteit niet  echt meer is gestegen ondanks alle digitale technologie die in de laatste jaren ter beschikking is gekomen. Daar ligt een echte puzzel, en Covid-19 kan een versneller zijn voor de manier waarop mensen gewend raken aan het effectief gebruiken van digitale technologie. Tussen de lange termijn waarde creatie en het vakgebied van Finance is een directe link te leggen. Want die doelen meetbaar maken is ons domein!

Trends op het gebied van werk

Ook op het gebied van werk was al veel in beweging. De verhouding tussen de organisatie en werknemer verandert. In het algemeen wordt de werknemer minder afhankelijk van de organisatie. Bovendien komt de focus meer te liggen op unieke menselijke eigenschappen. De verhalen over alle banen die verdwijnen door digitale technologie verdienen nuance. In elke baan zitten dan wellicht activiteiten die kunnen worden overgenomen door technologie, het uniek menselijke aspect zorgt ervoor dat mensen waardevol blijven voor organisaties. Onder druk van Covid-19 vindt wel een herwaardering plaats van samenwerken. Kantoorpanden worden tegen het licht gehouden, supply chains heroverwogen. Covid-19 betekent de definitieve doorbraak van digitale technologie om virtueel te werken. De binding van mensen met de organisatie wordt daarmee een aandachtspunt. Hoe vertalen we ‘purpose’ op zo’n manier dat mensen zich, ook op afstand, verbonden voelen met de organisatie. Hiërarchische organisatiemodellen komen onder druk te staan.

Wat betekent dit voor Finance?

Ook op het gebied van werk heeft Finance een toegevoegde waarde. Want Finance kan helpen bij het tastbaar maken van purpose, en speelt een belangrijke rol in het heroverwegen van de organisatiestructuur en de supply chain. Anders organiseren betekent ook een andere governance structuur. Hoe richten we de organisatie zo in dat we nog wel goed in staat zijn onze governance op peil te houden. Het is bovendien goed voor Finance om te kijken welke uniek menselijke kwaliteiten in de Finance functie  zorgen voor de echte toegevoegde waarde in de organisatie. Die verdienen extra aandacht en ontwikkeling.

Vier scenario’s om de toekomstige ontwikkelingen te duiden

De verschillende ontwikkelingen die mondiaal en landelijk gaande zijn geven, zeker gekoppeld aan de verregaande maatregelen die zijn genomen als gevolg van Covid-19, de ingrediënten voor verschillende mogelijke toekomstscenario’s. De huidige ontwikkelingen roepen oude vragen op over invloed en sturing van de overheid en over de sociale cohesie van een maatschappij bijvoorbeeld. Het kan verschillende kanten op natuurlijk, maar op basis van de ontwikkelingen ontstaan scenario’s die je kunt gebruiken om voor de organisatie plannen te maken voor de best mogelijk strategie wanneer elementen van een bepaald scenario optreden. In zijn presentatie gaf Han vier mogelijke scenario’s door op de ene as collectief tegenover individu te zetten en op de andere as de markt die stuurt tegenover de overheid die stuurt. Zo krijg je vier mogelijke scenario’s (markt/individu – markt/collectief – overheid/individu – overheid/collectief).

Wat betekent dit voor Finance?

De exercitie van het doorvertalen van mogelijke scenario’s voor maatschappelijke ontwikkelingen naar concrete acties voor een organisatie is natuurlijk een moeilijke. Dat voelt echt als kijken in een glazen bol en plannen maken voor iets dat net zo goed niet als wel kan gebeuren. Toch kunnen de aanknopingspunten die deze scenario’s bieden richting geven aan organisatiebeleid. Ik durf deze bovendien te koppelen aan purpose. Welk type organisatie wil je zijn, en welk scenario zou je als organisatie willen dat uitkomt? Het is de moeite waard daar eens een goed gesprek over te voeren in de organisatie. Een Finance functie die echt waarde toe wil voegen gaat een discussie over wat we willen dat gebeurt vol vertrouwen aan.